کتاب سُقُلمِه

ما اغلب تصمیم‌هایی می‌گیریم که لذت آنی دارند، اما منفعت بلند‌مدت را برآورده نمی‌کنند. کتاب سقلمه، تلنگر یا ناج یکی از مهم‌ترین کتاب‌های قرن بیست‌ویک و البته معروف‌ترین کتاب ریچارد تیلر، برنده نوبل اقتصاد در سال 2017 است.

بیشتر مردم به درستی می‌دانند چه چیزی برایشان خوب یا بد است. مثلا آن‌ها می‌دانند که باید غذای سالم بخورند، ورزش کنند، زود بخوابند، برای بازنشستگی پس‌انداز کنند و سیگار نکشند.

ولی وقتی این موارد را در زندگی واقعی بررسی می‌کنیم، به نتایجی معکوس می‌رسیم. آن‌ها غذای ناسالم می‌خورند، تحرک کافی ندارند، دیر می‌خوابند، پس‌انداز نمی‌کنند و پشت‌ سر هم سیگار آتش می‌زنند.

رفتارهای بی‌خردانه در همه‌جای زندگی دیده می‌شوند. از غذا خوردن تا سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی. مثلا ما یک تکه شکلات را به سیب ترجیح می‌دهیم، درحالی‌که می‌دانیم کدام یک برای بدن ما مفیدتر است. وقتی صبح ساعتمان زنگ می‌زند، ترجیح می‌دهیم یک ربع دیرتر بیدار شویم، حتی اگر بدانیم که این کار به توبیخ منجر می‌شود.

این الگوهای رفتاری باعث می‌شوند که یک تصمیم فوری باعث ایجاد پیامدهایی دردسرساز در آینده شوند. برای مثال آمار نشان می‌دهد بیشتر شهروندان آمریکایی با این که می‌دانند نداشتن پس‌انداز کافی در آینده باعث پیدایش مشکلاتی عدیده می‌شود، به‌اندازه کافی پس‌انداز نمی‌کنند.

اگر یک‌باره درآمد خود را از دست بدهیم، مریض یا بیکار شویم، یا خرجی برای خانه یا ماشین پیش بیاید، معمولا به قدری پس‌انداز نداریم که بدون ‌زحمت از پس این مشکلات بر بیاییم. در این مواقع به‌خاطر تصمیم‌های غیرمنطقی گذشته، از دست خود عصبانی می‌شویم. اما در همین حالت که به‌خاطر پس‌انداز نکردن در گذشته عصبانی هستیم، باز هم پس‌انداز نمی‌کنیم، بلکه با یک وام با بهره بالا، کلسکسیونِ اشتباهات خود را کامل‌تر می‌کنیم.